As eleccións iranianas: o timo do roubo electoral

James Petras
Financial Times
15/06/09

«Para os pobres, o cambio significa alimento e emprego, non un código máis permisivo no vestir ou o lecer... A política en Irán ten moito máis a ver coa loita de clases que coa relixión.»

Non hai practicamente unhas eleccións nas que a Casa Branca non teña algo en xogo, nas que a derrota electoral do candidato pro estadounidense non sexa denunciada como ilexítima por toda a elite política e dos medios de comunicación. Ultimamente, a Casa Branca e os seus seguidores proclamaron que existía fraude nas eleccións libres (e supervisadas) celebradas en Venezuela e Gaza, á vez que celebraban alegremente o éxito electoral no Líbano, malia recibir a coalición liderada por Hesbulá máis do 53% dos votos.

As eleccións iranianas do pasado 12 de xuño son un exemplo clásico: o candidato nacionalista-populista, Mahmoud Ahmadineyad, recibiu o 63,3% dos votos (24,5 millóns), mentres que o candidato da oposición, apoiado polos países occidentais, Hosein Musaví, recibía o 34,2% (3,2 millóns). Estas eleccións acadaron unha participación máxima, o 80% do electorado, cun número de votos provenientes do estranxeiro de 234.812, dos que 11.792 foron para Musaví e 78.300 para Ahmadineyad. A oposición liderada por Musaví non aceptou a derrota e organizou unha serie de manifestacións masivas que desembocaron en actos de violencia, como queima e destrución de automóbiles, bancos, edificios públicos e confrontacións armadas coa policía e outras autoridades. Case todo o espectro de comentaristas occidentais, entre outros os dos principais medios impresos e electrónicos, e os principais sitios da internet de tendencia liberal, esquerdista, libertaria e conservadora, reproduciu a afirmación da oposición de fraude electoral a grande escala. Os neoconservadores, os conservadores libertarios e os trotskistas uníronse aos sionistas para aclamar aos manifestantes da oposición como avanzada dunha revolución democrática. Demócratas e republicanos condenaron ao goberno iraniano, negáronse a recoñecer os resultados da votación e deron apoio aos esforzos dos manifestantes por revocar o resultado electoral. O New York Times, a CNN, o Washington Post, o ministerio de Asuntos Exteriores de Israel e todos os líderes das principais organizacións xudías estadounidenses pediron sancións máis duras contra Irán e anunciaron a defunción do diálogo proposto polo presidente Obama con Irán.

O timo da fraude electoral

Os líderes occidentais rexeitaron os resultados porque sabían que o seu candidato reformista non podía perder... Durante meses publicaron diariamente entrevistas, editoriais e informes desde o terreo detallando os fallos do goberno de Mahmoud Ahmadineyad e citando o apoio aportado polos clérigos, ex funcionarios, comerciantes e sobre todo mulleres e mozos urbanos que falan inglés, co gallo de probar que Hosein Musaví ía gañar facilmente. A vitoria deste describíase como a das voces da moderación, é dicir, a versión da Casa Branca deste baleiro tópico. Destacados académicos progresistas deduciron que o reconto dos votos foi fraudulento porque o candidato da oposición, Musaví, perder no seu propio enclave étnico Azarí. Outros académicos aseguraron que o voto da mocidade –baseándose en entrevistas con mozos universitarios de clase media e alta dos barrios do norte de Teherán- estaban masivamente a prol do candidato reformista.

O que resulta abraiante da condena occidental xeral dos resultados electorais por fraude é que non hai nin asomo de probas sobre papel ou froito da observación presentadas antes ou unha semana despois do reconto. Durante toda a campaña electoral, non houbo ningunha acusación críbel (ou mesmo dubidosa) de manipulación de votos. Mentres os medios occidentais crían na súa propia propaganda dunha inminente vitoria do seu candidato, describían un proceso electoral altamente competido, con acesos debates públicos e niveis sen precedentes de actividade pública, sen ningún obstáculo para o proselitismo. A crenza nunha elección libre e aberta era tan forte que os líderes e os medios occidentais estaban convencidos de que gañaría o seu candidato favorito.

Os medios occidentais confiaban nos seus reporteiros que seguían as grandes manifestacións dos seguidores da oposición, ao tempo que ignoraban ou restaban importancia ás favorábeis a Ahmadineyad. Aínda pero, os medios occidentais non prestaban atención á composición de clase das diferentes manifestacións, sen decatarse de que o candidato presidente recibía o apoio da moito máis numerosa clase traballadora pobres, os campesiños, os artesáns e os funcionarios, mentres que a o grosso das manifestacións da oposición estaba formado por estudantes de clase media e alta e membros da clase profesional e de negocios.

Ademais, a maior parte das proxeccións dos líderes de opinión e reporteiros occidentais baseadas en Teherán eran extrapolacións das súas observacións na capital, e poucos foron os que se aventuraron nas provincias, as pequenas e medias poboacións e as aldeas, onde Mahmoud Ahmadineyad ten a súa base de apoio. Asemade, os seguidores da oposición eran unha minoría de estudantes facilmente mobilizábeis para realizar actividades de rúa, mentres que o apoio de Mahmoud Ahmadineyad contaba coa maioría de mozos traballadores, homes e mulleres, e amas de casa, que expresaron a súa opinión ante as urnas e non tiñan tempo ou ganas de participar na política da rúa.

Unha serie de expertos xornalísticos, entre outros Gideon Rachman do Financial Times, afirma como evidencia da fraude electoral o feito de que Mahmoud Ahmadineyad conseguira o 63% dos votos nunha provincia de lingua Azarí, contra o seu opoñente Musaví, da etnia Azarí. A suposición simplista é que a identidade étnica ou a pertenza a un grupo lingüístico é a única explicación posíbel do comportamento electoral, e non outros intereses sociais ou de clase. Unha ollada máis atenta ao comportamento electoral na rexión de Acerbaixán oriental iraniano revela que Musaví gañou só na cidade de Shabestar entre as clases alta e media (e só por unha estreita marxe), mentres que foi derrotado estrepitosamente nas zonas rurais, nas que as políticas redistributivas do goberno contribuíron a que os azarís se liberasen das débedas, obtivesen cretos accesíbeis e préstamos para os campesiños. Musaví gañou, é certo, na rexión de Acerbaixán occidental, onde utilizou os seus vínculos étnicos para conseguir o voto urbano. Na provincia de Teherán, densamente poboada, Musaví gañou a Mahmoud Ahmadineyad nos centros urbanos de Teherán e Shemiranat grazas aos votos dos distritos de clase media e alta, mentres que perdeu por moita diferenza nos suburbios próximos de clase traballadora, as pequenas cidades e as zonas rurais.

A énfase no voto étnico, superficial e distorsionado, que aportan os colaboradores do Financial Times e do New York Times para xustificar que a vitoria de Ahmadineyad se debe ao “roubo de votos” é equiparábel á negativa deliberada dos medios de comunicación a recoñecer unha enquisa de opinión, rigorosa e de ámbito nacional, levada a cabo por dous expertos estadounidenses tres semanas antes das eleccións, que amosou que Mahmoud Ahmadineyad tiña ao seu favor unha porcentaxe de votos de dous a un, máis incluso que o obtido na súa vitoria electoral do 12 de xuño. A enquisa revelou que entre os azarís, Ahmadineyad superaba nunha proporción de dous a un a Musaví, demostrando así como os intereses de clase representados por un dos candidatos poden vencer a identificación étnica do outro candidato (Washington Post, 15/06/09). O único grupo que apoiou decididamente a Musaví foi o dos estudantes e licenciados universitarios, os comerciantes propietarios e a clase media alta. O voto dos mozos, que os medios occidentais presentaron como pro reformistas, foron unha clara minoría inferior ao 30%, pero viñan dun grupo privilexiado, coñecedor da lingua inglesa e con capacidade para facerse ouvir, que gozou do monopolio dos medios occidentais. A súa presenza abafante nas novas de prensa occidentais creou o que se cualificou como síndrome do norte de Teherán, en referencia ao confortábel enclave da clase alta de onde veñen moitos destes estudantes. Aínda que saiban expresarse, vistan ben e falen inglés correctamente, foron vencidos con claridade no segredo da cabina de voto.

En xeral, Ahmadineyad obtivo bos resultados nas provincias petroleiras e da industria petroquímica, o que podería ser un reflexo da oposición dos traballadores desta industria ao programa reformista, que inclúe a privatización de empresas públicas. Do mesmo xeito, o presidente tivo bos resultados nas provincias fronteirizas cunha énfase no reforzamento da seguridade nacional ante as ameazas estadounidenses e israelís, á vista dunha escalada de ataques terroristas patrocinados polos Estados Unidos desde Paquistán, e de incursións israelís desde o Curdistán iraquí, que mataron a ducias de cidadáns iranianos. O patrocinio e o financiamento masivo dos grupos que realizan estes ataques forma parte da política oficial dos Estados Unidos desde o goberno Bush, que non foi repudiada polo presidente Obama, ao contrario, incrementouse no período previo aos comicios.

O que os comentadores occidentais e os seus protexidos iranianos ignoraron é o forte impacto que as devastadoras guerras e ocupación de Iraq e Afganistán tiveron na opinión pública iraniana. A decidida postura de Mahmoud Ahmadineyad en materia de defensa contrasta coas adoptadas por moitos dos propagandistas da campaña de ocupación, febles e pro occidentais.

A grande maioría de votantes de Ahmadineyad probabelmente pensaron que os intereses de seguridade nacional, a integridade do país e o sistema de seguridade social, con todos os seus defectos e excesos, estarían mellor defendidos e mellorarían con este que con uns tecnócratas de clase alta apoiados por unha mocidade privilexiada pro occidental que antepoñen os estilos de vida individuais aos valores comunitarios e a solidariedade.

A demografía da votación revela unha auténtica polarización de clase que enfrontou a un grupo de individualistas capitalistas de alto nivel de ingreso e orientación librecambista cunha clase traballadora de baixos ingresos, defensores de base da economía moral na que a usura e o beneficio están limitados polos preceptos relixiosos. Os abertos ataques por parte de economistas da oposición aos gastos sociais do goberno, o creto doado e as altas subvencións para os produtos básicos de alimentación non contribuíron a congracialos coa maioría que se beneficia destes programas. Do Estado persiste a imaxe de protector e benfeitor dos traballadores pobres contra o mercado, que representa a riqueza, o poder, o privilexio e a corrupción. Os ataques da oposición contra a intransixente política exterior e posicións que alienan a Occidente só foron ben acollidos entre os estudantes universitarios liberais e os grupos de negocios de importación e exportación. Para moitos iranianos, o rearme militar do réxime é visto como o que impide un ataque estadounidense ou israelí.

A escala do déficit electoral da oposición debería indicarnos até que punto está fora de contacto coas preocupacións vitais da súa propia xente. Debería lembrarlles tamén que, ao achegarse á opinión occidental, se afastaron dos intereses cotiáns de seguridade, aloxamento, emprego e alimentos subvencionados que fan a vida tolerábel aos que viven por debaixo do nivel da clase media e fora das privilexiadas portas da Universidade de Teherán.

O éxito electoral de Ahmadineyad, visto nunha perspectiva histórica comparada, non debería ser unha sorpresa. En competicións electorais semellantes nas que se enfrontaron nacionalistas-populistas contra liberais pro occidentais, os populistas gañaron. Exemplos do pasado serían Juan Domingo Perón, na Arxentina, e máis recentemente, Hugo Chávez, en Venezuela, Evo Morales, en Bolivia, e incluso Lula da Silva, no Brasil. Todos eles demostraron a súa capacidade para conseguir sobre un 60% dos votos en eleccións libres. As maiorías votantes destes países prefiren a seguridade social aos mercados sen trabas e a seguridade nacional ao aliñamento cos imperios militares.

As consecuencias da vitoria electoral de Mahmoud Ahmadineyad están abertas a discusión. Os Estados Unidos poden tirar como conclusión que seguir apoiando a unha minoría dotada de voz mais duramente derrotada ten poucas perspectivas de conseguir concesións en materia de enriquecemento nuclear ou de abandono do apoio de Irán a Hesbulá e Hamás. Un enfoque realista sería abrir unhas conversas amplas con Irán, e recoñecer, tal como o senador John Kerry destacou recentemente, que o enriquecemento de uranio non constitúe unha ameaza existencia para ninguén. Este enfoque sería radicalmente diferente do dos sionistas estadounidenses instalados no goberno de Obama, que continúan a liña de Israel de promover unha guerra preventiva con Irán e utilizar o falso argumento de que non hai negociación posíbel cun goberno ilexítimo en Teherán, que roubaron as eleccións.

Acontecementos recentes suxiren que os líderes políticos europeos, e algúns de Washington, non aceptan a argumentación dos medios sionistas de que foron unhas eleccións roubadas. A Casa Branca non suspendeu a súa oferta de negociacións co goberno recentemente electo, pero centrouse, pola contra, na represión dos opositores (e non no reconto de votos). Do mesmo modo, os 27 países que forman a Unión Europea expresaron a súa «seria preocupación pola violencia» e instaron a que «as aspiracións do pobo iraniano se cumpran por medios pacíficos, respectándose a liberade de expresión.» (Financial Times, 16/06/09). Agás Nicolás Sarkozy, ningún líder da UE cuestionou o resultado dos comicios.

O comodín neste epílogo das eleccións é a resposta israelí: Netanyahu indicou aos seus seguidores sionistas estadounidenses que deben empregar o timo da fraude electoral para exercer unha presión máxima sobre o goberno de Obama para que poña fin a todos os plans de reunirse co goberno reelixido de Ahmadineyad.

Curiosamente, os comentaristas dos Estados Unidos –de esquerda, dereita e centro- que se tragaron o timo da fraude electoral, proporcionaron, sen pensalo, a Netanyahu e os seus seguidores estadounidenses argumentos e mentiras: onde ven guerras relixiosas, nós vemos loita de clases; onde ven fraude electoral, vemos desestabilización imperial.

Ler máis