18º Seminario Interncional Comunista (3): Mocidade

18º Seminario Comunista Internacional

«A mocidade. A situación actual da mocidade, a responsabilidade dos partidos comunistas cara á mocidade, o traballo dos comunistas entre a mocidade e a integración de novas xeracións nos partidos comunistas»,

Bruxelas, 15-17 de Maio de 2009

www.icsbrussels.org , ics@icsbrussels.org


CONCLUSIÓNS XERAIS

1. A SITUACIÓN DA MOCIDADE NO MUNDO CAPITALISTA

A mocidade, na súa inmensa maioría, procede das clases laboriosas. É incluso directamente parte das clases traballadoras, no que respecta á mocidade traballadora, ou está destinada a sumarse a estas clases (ao rematar a escola e/ou educación superior).

No mundo enteiro, é unha das primeiras vítimas do sistema capitalista. Non máis que aos traballadores en xeral, este sistema en crise e descomposición non ten un futuro que ofrecerlles.
A mocidade é, asemade, unha aposta de suma importancia para a burguesía. Esta diríxese constantemente aos valores e ás esperanzas da mocidade para desviala da loita política organizada e da loita de clases. Procura evitar a calquera prezo que tome consciencia dos intereses de clase comúns que os vinculan ao conxunto dos traballadores.

Ante os numerosos ataques que padece a mocidade, unha grande parte da mesma está moi presente na fronte de resistencia, mentres que outra parte permanece unha posición contraria á loita de clases. A loita por orientar á mocidade polo camiño da clase obreira ou polo camiño da burguesía é permanente.

1.1. A mocidade traballadora é a primeira vítima da crise económica

A mocidade traballadora é a primeira en pagar a crise da que non son responsábeis.
A burguesía utiliza á mocidade como forza de traballo complementar moi barata e súper flexíbel. Ao saír da escola, moitos mozos non atopan emprego ou ingresan no mercado de traballo como interinos, ou cun contrato temporal ou a tempo parcial.

Son os primeiros en perder os seus empregos para pasar a sumarse ás grandes fileiras de desempregados. Isto constitúe un desperdicio incríbel de forza produtiva e de potencial humano. Ao igual que o conxunto da clase obreira, a mocidade traballadora é sacrificada no altar do beneficio empresarial. As contradicións fundamentais do capitalismo, entre outras, exprésanse neste absurdo: aos mozos cústalles máis atopar un emprego estábel, mentres que a idade de xubilación se adía dos 60 aos 65 anos, e despois dos 65 aos 67 ou incluso aos 70 anos, en aplicación dos plans reaccionarios dos Estados Unidos, da Unión Europea, do FMI e doutras forzas imperialistas.

Esta precarización do emprego debilita á mocidade, impedíndolle emanciparse do núcleo familiar e construír unha vida independente e decente. Esta situación tamén dificulta a integración da mocidade no movemento obreiro organizado, e complica a transmisión das tradicións de loita e de organización.

Este sacrifico da mocidade ten as súas consecuencias en moitos mozos. Un número considerábel destes rematan na delincuencia e son vítimas de sistemas represivos cada vez máis brutais. Esta situación non é só produto da pobreza e da imposibilidade de saír dela, senón tamén –como se explicará máis adiante- da ofensiva ideolóxica da burguesía no plano moral.

Os mozos traballadores sen emprego son, tamén, os primeiros destinados, como carne de canón, ás guerras sucias do imperialismo.

1.2. A mocidade estudantil é atacada por todos os flancos

A mocidade estudantil e escolar vese tamén afectada. En todos os lugares impóñense plans de racionalización, de privatización e de austeridade para o mundo da educación.

Na maior parte dos países, o custo dos estudos non deixe de medrar. Isto fai que o acceso á educación resulte máis oneroso para as familias da clase traballadora.

En aplicación das directrices patronais, os gobernos, xa sexan conservadores ou socialdemócratas, privatizan cada vez máis institucións ligadas á educación e á investigación, no ensino secundario, superior ou universitario. Isto faise especialmente mediante a introdución de colaboracións entre o público e o privado, ou por medio da intervención directa das grandes empresas capitalistas na xestión do ensino e da investigación.

En todo o mundo capitalista, asistimos a un proceso de selección, unha “categorización” e xerarquización acrecentada do ensino. Este fenómeno desenvólvese, ante todo, a través dunha competencia cada vez máis forte entre os estabelecementos de ensino, dunha redución crecente do financiamento do ensino público, e da mercantilización do ensino.

Todo isto conduce a un incremento da desigualdade nas escolas e as universidades, á exclusión dun sector importante de mozos do sistema educativo e ao reforzamento das barreiras de clase para o acceso ao ensino. Isto xera unha forma contemporánea de analfabetismo.

1.3. Nos países do terceiro mundo

Nos países do terceiro mundo, a mocidade supón, a miúdo, a grande maioría da poboación.
Os mozos dos países subdesenvolvidos sofren desde hai moito as peores condicións económicas e sociais do mundo. Nas novas condicións xeradas pola crise, os mozos padecen máis que nunca condicións extremas de privación, de explotación e de opresión.

O alumnado das escolas e das universidades diminúe. Os Estados reaccionarios non están en condicións de desenvolver máis o sistema educativo público nin de dar a posibilidade aos fillos dos traballadores e dos campesiños de frecuentar a escola e o ensino superior.

É algo cotián, que as familias empobrecidas desexen que os seus fillos en idade escolar vaian traballar para acrecentar os ingresos familiares. Pero o emprego volveuse escaso tanto no mercado laboral normal como no sector informal da economía.

1.4. A manipulación ideolóxica e cultural da mocidade

Desde a queda do socialismo en Europa e na URSS, a burguesía reforzou a súa ofensiva ideolóxica sobre a mocidade. Pon en marcha todo o arsenal de medios dos que dispón: a explotación e a intimidación nos lugares de traballo, na escola e na universidade, os medios de comunicación, os videoxogos, algunhas utilizacións comerciais do deporte e a cultura, a represión, a droga, a militarización, o escurantismo relixioso...

A mocidade é o albo particular dunha forte campaña ideolóxica que procura manipulalos e propagar un sentimento de impotencia (“nada pode cambiar, as clases dominantes son invencíbeis”). Hai que afogar o radicalismo embrionario que caracteriza a miúdo aos grupos de idade inferior.

Na escola, na universidade, en numerosos cursos e libros, o capitalismo é presentado como sistema inmutábel e a historia é revisada coa propagación de mentiras anticomunistas. O obxectivo é inculcar na mocidade a idea de que non hai alternativa e de agochar que a única solución posíbel é a liberación do xugo do imperialismo e o triunfo do socialismo.

A burguesía tamén criminaliza ás organizacións que, como a KSM (Mocidade Comunista da República Checa), perpetúan e desenvolven a herdanza comunista no seo da mocidade.
Favorece o individualismo, o “espírito de empresa”, contra o colectivismo, a solidariedade, a organización e a loita colectiva. Propaga unha cultura embrutecedora, o diñeiro fácil, a posibilidade dunha vida de luxos. Isto empurra aos mozos a endebedarse rapidamente, o que constitúe un freo importante para o seu compromiso de loita, á vez que favorece as tendencias obxectivas que levan á delincuencia.

As ideas burguesas, pequenoburguesas, racistas, chauvinistas e escurantistas atopan o seu terreo favorábel nunha parte da mocidade por mor do carácter de clase do ensino.

As campañas da burguesía botan raíces máis doadamente nunha parte da mocidade canto esta creceu baixo as condicións da vitoria da contrarrevolución. Isto é particularmente certo para a mocidade dos antigos países socialistas que non coñeceron os logros do socialismo.

1.5. A resistencia da mocidade ante a crise capitalista

Ante as agresións que padece a mocidade, as resistencias son numerosas e están gañando amplitude. En varios países, a mocidade traballadora comprométese activa e masivamente cos movementos contra da ampliación das carreiras profesionais. Fan unha pregunta sinxela: por que os nosos pais deben matarse traballando durante máis tempo, mentres tantos mozos están demandando emprego? Nalgúns países, a xuventude tamén está á fronte dos movementos contra os despedimentos e contra as intimidacións do mundo patronal.

En Europa, os estudantes levaron e seguen a levar unha prolongada loita contra o proceso de Bolonia e as súas consecuencias: o medre do custo dos estudos, a privatización, a elitización do ensino e da investigación.

Noutros países, son os escolares quen levan adiante combates análogos.

E noutros máis, é o conxunto da mocidade quen se mobilizar polos seus dereitos.

En numerosos países (imperialistas e subdesenvolvidos), a mocidade toma parte moi activamente na loita contra as guerras imperialistas, en particular as guerras de agresión en Iraq e Afganistán ou a ocupación de Palestina.

Moi a miúdo, a xuventude comunista xoga un papel crucial nestas mobilizacións e nestas loitas. Está na vangarda dos combates da mocidade contra o capitalismo. Nestes combates, consagráronse tamén a convencer á maior cantidade posíbel de mozos da superioridade da nosa visión do mundo e sobre a vía alternativa que os comunistas propoñen.

1.6. As especificidades da mocidade

Así como o comunismo é o porvir da humanidade, o porvir pertence obxectivamente á mocidade.
Inevitabelmente, os mozos teñen menos experiencia política e social. Isto vólveos máis vulnerábeis ás ideoloxías burguesas e pequenoburguesas (anarquismo, “esquerdismo”, trotskismo....), o que é explotado pola burguesía para manipulalos.

Pero, como os mozos abordan a vida con moitos menos prexuízos, isto representa unha oportunidade para os comunistas.

O sistema capitalista limita drasticamente as opcións materiais da mocidade relativas ao emprego, a vivenda, o acceso ao ensino e á cultura. Porén, a mocidade é un período durante o cal as opcións políticas e ideolóxicas están menos fixadas e son máis abertas. Todo está por decidir. É un combate entre a burguesía e o proletariado por orientar a eleccións dos mozos nun sentido ou noutro. Polo xeral, é moito antes dos 35 anos cando un forma, no esencial, a súa concepción do mundo e a concepción do seu compromiso.

A xuventude te, en xeral, unha mellor saúde física e mental.
Son os mozos os que están en maior contacto coas últimas tecnoloxías e cos últimos progresos da sociedade.

2. A RESPONSABILIDADE DOS PARTIDOS COMUNISTAS ANTE A MOCIDADE

Ante estas constatacións, tanto no plano dos ataques que padece a mocidade, como no plano da resistencia que expresa ou no plano do futuro que representa, os partidos comunistas teñen unha grande responsabilidade que asumir mais tamén numerosas oportunidades que aproveitar.
Os vencellos dos partidos comunistas coa parte nova das clases traballadoras e da calidade dos seus vencellos coas clases laboriosas no seu conxunto –nunha perspectiva a longo prazo- determinan directamente os obxectivos xerais dos partidos comunistas e o seu obxectivo estratéxico final do socialismo.

Os partidos comunistas teñen a responsabilidade de dirixirse directamente, como partido, á mocidade, de facer súas as loitas da mocidade e darlles perspectivas revolucionarias no plano político e organizativo.

Os partidos comunistas xogan un papel determinante e insubstituíbel para reforzar a unidade da clase obreira. Isto tradúcese no fortalecemento da integración das loitas dos mozos traballadores, dos estudantes e dos escolares no seo do movemento da clase obreira no seu conxunto.

Isto tradúcese tamén na educación da mocidade no feito de que non haxa porvir para esta se non se guía polos intereses obxectivos da clase obreira.

No traballo de transmisión das tradicións de loita e de organización da clase obreira no seo da mocidade, os partidos comunistas teñen a responsabilidade de promover a orientación de clase contra a colaboración de clases.

Finalmente, os partidos teñen unha responsabilidade particular na formación e incorporación de mozos militantes e cadros. Teñen unha responsabilidade na formación no marxismo-leninismo e na aprendizaxe da loita política e táctica.

3. A SITUACIÓN DA MOCIDADE NOS PAÍSES SOCIALISTAS

O socialismo anima á xuventude á participación activa e consciente na solución dos problemas principais que lle afecta, fomenta a responsabilidade colectiva e a solidariedade.

Nunha sociedade socialista, os mozos teñen unha idea concreta do que defenden e constrúen. A mocidade non é vítima do sistema como acontece baixo o capitalismo senón a principal beneficiaria das oportunidade e das posibilidades que lle brinda o socialismo.

Ábrense novas perspectivas para América Latina, onde crece o acceso da xuventude á saúde, á educación, á cultura e á participación popular. Isto, gazas a políticas de socialización aplicadas como alternativas ás políticas neoliberais e capitalistas e, moi a miúdo, inspiradas pola acción de Cuba socialista.

Un reto para os países socialistas é a transmisión da herdanza revolucionaria ás novas xeracións que non coñeceron a revolución e os sacrificios inmensos que requiriu. Isto é necesario para a continuación do cumprimento da revolución e para as loitas e retos que entraña.

4. A IMPORTANCIA DA CONSTRUCIÓN DUN FORTE MOVEMENTO COMUNISTA DA MOCIDADE

Lenin subliñaba nos seus tempos a importancia de ter unha organización xuvenil comunista independente á vez que fortemente ligada ideolóxica e politicamente ao partido comunista.
Isto segue a ser certo actualmente.

A construción dun movemento xuvenil forte permite recrutar e concentrar ao redor do partidos aos xoves e particularmente aos que se suman ou se achegan ás clases traballadoras. Permite mobilizar e atender moi amplamente ao conxunto da masas de mozos e orientar as súas loitas xunto coa clase obreira e o movemento popular, contra o imperialismo e cadra a outro mundo, un mundo socialista. Dá a oportunidade a unha parte importante da mocidade de rachar coa ideoloxía capitalista, socialdemócrata e pequenoburguesa. Favorece a popularización do marxismo-leninismo e do partido comunista no seo da xuventude.

As organizacións da mocidade concéntranse sobre todo alí onde os mozos viven, traballan e/ou se organizan.

Aínda que a dispersión e a inestabilidade económica da mocidade traballadora fagan moi complicado a súa organización, conseguila é dunha importancia estratéxica. Isto implica o traballo organizado coa xuventude nas empresas e os sindicatos, cos estudantes que deben traballar para financiar os seus estudos, nos barrios populares e nas comunidades.

As escolas secundarios e os estabelecementos de ensino superior universitarios e non universitarios constitúen lugares de moi alta concentración e organización da mocidade. En numerosos países, o movemento estudantil e escolar ten ademais unha grande tradición de loita.
En todas estas experiencias destes diferentes campos, o movemento de xoves comunistas únese plenamente coas loitas xuvenís. Parte das preocupacións dos mozos (o emprego, o ensino, a paz e o dereito á integridade física, o medio ambiente...). Rexeita o papel de comentarista a distancia. Toma parte activamente nestas loitas para orientalas por unha vía revolucionaria, o cal esixe liberalas das influencias socialdemócratas ou pequenoburguesas oportunistas.

A organización dos mozos comunistas efectúa un traballo de sensibilización e de concienciación, revelando a natureza de clase de cada loita. Vela por desenvolver o nivel da loita, orientándoa cara a unha maior unidade co resto do movemento dos traballadores.

O movemento xuvenil coida, asemade, do seu propio fortalecemento organizativo, así como do grao de organización da mocidade. As formas poden variar dun país a outro, con tal de que se adapten á mocidade de que se trate.

Reforzar o grao de organización da mocidade realízase ampliando as fileiras do movemento comunista xuvenil, mais tamén reforzando e ampliando as organizacións sindicais de clase e outras organizacións que agrupen xoves (emprego, paz, antirracismo, ...).

Ademais de participar activamente na loita dos mozos, ademais de desenvolver a consciencia e de fortalecer o grao de organización da mocidade, o movemento xuvenil asegura certo número de tarefas permanentes. Por exemplo:

- A difusión e a promoción do marxismo-leninismo no seo da mocidade. É unha necesidade para a supervivencia mesma do movemento de xoves comunistas, mais constitúe tamén unha oportunidade moi grande. De feito, a burguesía non é quen de ofrecer á mocidade unha visión de futuro coherente que responda ás necesidades desta, mentres que o marxismo-leninismo si ofrece esta ferramenta, esta concepción do mundo científica.

- A promoción dunha consciencia de clase proletaria entre a mocidade. Neste marco, o movemento de mozos comunistas traballa pola unidade de clase entre a mocidade e o conxunto do mundo do traballo, dos seus sindicatos e do seu partido de vangarda. Favorece as iniciativas de solidariedade coas clases laboriosas, apoia os piquetes de folga e as loitas...

- A promoción do internacionalismo proletario. O nacionalismo burgués, o racismo, a xenofobia ou o chauvinismo están entre os peores inimigos da loita de clases e do comunismo. Temos que destruír estas influencias desde unha idade temperá.

A promoción do internacionalismo no seo da mocidade e a importancia da coordinación internacional do movemento xuvenil comunista pode realizarse a través de reunións internacionais, de discusións e de accións comúns das organizacións de mozos comunistas. Este tipo de cooperación entre mozos comunistas pode apoiar de maneira decisiva o contraataque político e ideolóxico do movemento xuvenil contra o anticomunismo e pola defensa do socialismo como única alternativa ao imperialismo. Ademais, as iniciativas comúns e as discusións entre os mozos comunistas poden aportar unha perspectiva e unha axuda pol´litica significativa ao movemento xuvenil antiimperialista internacional.

É así como a FMDJ (Federación Mundial da Mocidade Democrática) se fortaleceu e deu pasos importantes na intensificación do seu carácter de clase nítido.

- A promoción dun sistema de valores que se opoña a aquel que o capitalismo impón. O movemento xuvenil propaga valores de solidariedade, de honestidade, de optimismo, o sentido da acción colectiva, a modestia, o espírito de traballo solidario, a curiosidade e a abertura, o espírito crítico e autocrítico, o gusto pola ciencia e o rexeitamento do escurantismo...

- O combate contra a reprodución das discriminacións da sociedade no seo do movemento xuvenil. O movemento da mocidade comunista debe velar por combater no seu seo as discriminación que afectan na sociedade aos mozos de orixe inmigrante e ás mulleres en particular. A miúdo, as mulleres e os traballadores de orixe inmigrante áchanse pouco representados no seo dos partidos comunistas e do movemento obreiro organizado en xeral. Os movementos comunistas da mocidade poden contribuír, nunha medida importante, a colmar o retraso e a reforzar así a unidade da totalidade das clases laboriosas.

- A integración do movemento de mozos comunistas no conxunto do movemento xuvenil. O movemento da mocidade comunista é o movemento de vangarda da xuventude. Mais isto non quere dicir que se trate dun movemento aparte. O movemento da mocidade comunista cultiva sólidos lazos e dialoga co conxunto dos movementos xuvenís (asociacións sindicais, culturais, deportivas, centros xuvenís, asociacións estudantís, etc.).

Para construír un movemento de xoves destas características, fan falla cadros ben formados que consigan vincularse profundamente coa mocidade, os seus problemas, a súa maneira de pensar, a súa maneira de practicar o humor e a cultura. Tal movemento da xuventude precisa cadros que adquiriran suficiente experiencia de loita e de formación no marxismo-leninismo.

5. O RETO DA INTEGRACIÓN DE MOZOS MILITANTES E CADROS NO PARTIDO

A construción dunha organización sólida da mocidade permite asegurar a formación dunha nova xeración de militantes e cadros revolucionarios que poderán reforzar e ampliar o traballo do partido.

Isto só pode acadarse se estes novos militantes e cadros ingresan no partido a todos os niveis, cunha preocupación por educarse na tradición do partido, cunha preocupación por aprender das experiencias pasadas. Estes mozos militantes serán educados política e ideoloxicamente no marxismo-leninismo e coa historia das loitas de clases dos traballadores do país e do mundo enteiro. O partido debe conceder unha grande importancia ao traballo de integración dos xoves camaradas e escoitar as experiencias e opinións destes.

Toda espontaneidade nesta cuestión conduce á decadencia do partido.

5.2. Integrar aos cadros mozos na dirección do partido

Integrar aos mozos militantes no partido debe facerse a todos os niveis, tamén no seo da dirección do partido. Os mellores camaradas de cada xeración débense familiarizarse canto antes cos retos e as funcións da dirección superior do partido.

A política dos cadros debe estar moi ben organizada e dirixida. Faise en equilibrio entre a aprendizaxe coa cadros experimentados, a progresiva toma de responsabilidades, a aprendizaxe autónomo e a eventual introdución de novos enfoques.

En conclusión, afirmamos que as loitas dos movementos da mocidade do mundo enteiro inspírannos moito. Axudaremos a que se consoliden. Traballaremos polo fortalecemento dos seus vínculos co movemento dos traballadores. Co conxunto da clase obreira e en alianza coas capas pobres e intermedias da sociedade, a mocidade poderá cumprir a tarefa histórica da transformación profunda do poder, do derrocamento do imperialismo e do capitalismo, da conquista do socialismo.

Ler máis