Grover Furr, profesor de História e Literatura Inglesa na Universidade Montclair de Nova Jersey (EEUU).
Publicado en The Red Critique, número 11.

“Como mariñeiros do medievo cuxos mapas eran máis imaxinários que baseados en feitos auténticos, fomos enganados polas histórias canónicas da URSS, que son na sua maioria falsas. O proceso de achar a verdade do primeiro experimento socialista do mundo apenas comezou. Coido que isto ten unha importáncia imensa para a história do movimento comunista, para o futuro do proxecto marxista, e para o futuro da sociedade humana.” Con estas verbas remata este interesante artigo do historiador norteamericano Grover Furr.

Ainda que a guerra fria rematara oficialmente, o anticomunismo está moi vivo e presente en todo tipo de discursos -críticos, históricos e políticos-, gozando dunha ampla influéncia tanto no mundo académico como na sociedade en xeral. Durante aproximadamente tres décadas ou máis, o comunismo funcionou como o grande inominábel na pos-estruturalista "guerra contra a totalidade". Os ataques contra o "logocentrismo" do "racionalismo ocidental" apontaron normalmente contra o legado burgués da Ilustración mais, de analisar a linguaxe destes ataques, Marx aparecerá no ponto de mira tanto ou máis que Locke ou Rousseau.

Apresentado como a crítica ao "reducionismo de clase" no nome dun modelo "intergrupal" de xénero, raza e clase, e da relación do discurso coa ideoloxia, esta antipatia cara ao marxismo penetrou con forza no substrato cultural, exercendo unha postura e permanente influéncia incluso (ou sobretodo) nos académicos que presumen de estaren "alén da teoria" e de ter regresado ao particular. E mália que o impacto deste antimarxismo estexa limitado en grande parte ao mundo académico cando se expresa nunha linguaxe extremadamente teórica, este espalla-se por toda a sociedade através do xornalismo e das declaracións de intelectuais públicos e de estudosos e proferores, para confluir cos conceitos de guerra fria do autoritarismo vermello, conceitos que nunca abandonaron o cenário.

Levo vários anos investigando a história da Terceira Internacional e, particularmente -coa axuda de académicos rusos afincados na antiga URSS-, investiguei o publicado nos arquivos da era soviética anteriormente secretos. Atopei, con toda claridade, que unha grande cantidade de mentiras formaron parte -e ainda o fan- dos relatos da história comunista e política que gozan dun estatus práticamente incontestável nos EEUU e en todo o mundo ocidental, tanto entre os académicos como entre o público en xeral.

É dicer, o que descobrín é que o local e particular ou -empregando unha verba en desuso ainda que indispensábel- os "feitos" non só poden ser fetichizados e descontextualizados, senón tamen sinxelamente inventados. E esta falsificación (ou falando con máis claridade, esta mentira) pode pasar práticamente inadvertida mentres case cos conceitos incuestionados pero amplamente populares verbo do reducionismo e o autoritarismo de esquerdas.

No noso actual ambiente académico, a atracción posestruturalista cara a disociación fragmentária e a antipatia cara a totalidade aparecen ligadas ao discurso herdado do anticomunismo. E a actual tendéncia historicista a ver os "feitos" como funcións de "discursos" -e consecuentemente non susceptíveis de ser submetidos a xuizos de verdade ou falsedade- fan ainda máis complicada a tarefa de recuperación e de reconstrucción históricas. Porén, cada vez máis persoas estamos comprometidas nesta tarefa.

Gostaria destacar brevemente algunhas das miñas conclusión, que revelan a indiferéncia e o desprezo cara aos feitos que caracteriza á maioria dos académicos -en realidade, pseudo-académicos- anticomunistas cando tratan do asunto da antiga Unión Soviética.

Nunha recente a louvada biografia de Stalin, o académico Robert Service escrebe que o mariscal Mijail Tujachevsy, detido en maio de 1937 baixo a acusación de colaborar co exército alemán e xaponés para dar un golpe de esatdo na URSS, confestou tan só dous dias despois da sua detención.

"Tujachevsky foi executado o 11 de xuño; asinara unha confesión cunha man manchada de sangue despois dunha terrorífica paliza".

Esta declaración non só é falsa, senón que constitue unha mentira deliberada. Non existe nengunha "pegada dixital ensanguentada" no papel coa confesión do Mariscal, e tampouco nengunha proba de que Tujachevsky fora golpeado ou ameazado. Pero, cantos dos seus leitores teñen a posibilidade de coñecer isto? (2)

Esta caréncia de calquer tentativa séria de obxectividade no estudo e análise de fontes e probas verbo da história do movimento comunista no século XX é o foco da miña investigación e o tema do meu ensaio. Quixera introducir brevemente algúns aspectos sobre os que traballei.

1. O Discurso de Kruschev: unha mentira

O 26 de fevreiro de 1956, no XX Congreso do Partido Comunista da Unión Soviética celebrado en Moscova, Nikita Kruschev pronunciou o seu famoso discurso "Sobre o Culto á Personalidade e as suas Consecuéncias". No referido ás suas consecuéncias, seguramente foi o discurso máis importante do século XX e, quizais, de todos os tempos. Foi un golpe mortal para o movimento comunista internacional, do que ainda no se recuperou.

Os académicos, xornalistas, científicos, políticos e historiadores ainda falan das "revelacións" de Kruschev, a "exposición", etc. dos "crimes" de Stalin neste discurso. Pero, cantos saben que todas e cada unha das supostas "revelacións" pronunciadas por Kruschev no seu discurso eran falsas? Non "algunhas" ou "a maioria", senón todas e cada unha delas. Pasei boa parte dos últimos anos documentando este feito.

Esas mesmas "revelacións" de Kruschev son a base sobre a que se edificou a subseguinte teoria marxista e comunista, así como a propaganda anticomunista. E -teño que repetí-lo- todas elas son falsas.

Ningúen pode duvidar do ódio que Kruschev e compañia sentian certamente por Stalin. Pero non podian facer nengunha crítica sincera a Stalin, é dicer, nengunha que ousaran declarar a viva voz. Polo que detrás do "Discurso Secreto" coñecido hai outro "discurso secreto" que nunca foi pronunciado, e que constitue o verdadeiro motivo do ataque contra Stalin. Para unha descrición dos auténticos motivos polos que Kruschev e compañia odiaban a Stalin, remito ao meu artigo publicado en duas partes en "Cultural Logic" no 2005, intitulado "Stalin e a Loita polas Reformas Democráticas". Tamén completei unha monografia moito máis ampla na que examino as supostas "revelacións" de Kruschev apresentadas no seu famoso discurso -máis de 50- e na que documento, con probas procedentes dos arquivos soviéticos antes secretos, que prácticamente todas e cada unha destas revelacións son falsas.

Que implicacións ten isto para a nosa comprensión da história do movimento comunista, do socialismo "real" e da teoria marxista? Pois que todos eles deben ser estudados de novo, repensados de princípio a fin. Un dos mellores investigadores norteamericanos do periodo de Stalin na URSS, J. Arch Getty, cualificou á investigación histórica realizada durante o periodo da guerra fria como "produtos de propaganda" -a "investigación" non pode limitar-se a criticar ou tentar corrixir as suas partes individuais, senón que debe ser reconstruida desde o comezo. Concordo con Getty, ainda que engadiria que esta "investigación" tendenciosa, políticamente sestada e desonesta, ainda se está produciondo hoxe e, por desgraza, é a dominante.

2. Obxectividade: o caso dos Xuízos de Moscova

En 1936, 1937 e 1938 celebraron-se os famosos Xuízos de Moscova. Entre os acusados habia importantes bolcheviques e colaboradores de Lenin. Os cárregos contra deles incluían crimes como asasinato, sabotaxe económica, planos dun golpe de estado, o asasinato de Stalin e doutros dirixentes comunistas, e conspiración cos exércitos alemán e xaponés.

Naquela data, a opinión sobre os Xuízos estaba moi dividida. Pero desde Kruschev foi amplamente asumido -esta é a verba correcta- que os acusados eran inocentes, e que as suas confesións foran forzadas dalgún xeito. Durante os últimos anos da URSS, o governo de Gorbachev e o Partido Comunista declararon práticamente a todos estes acusados como "reabilitados" -o que significa que pasaban a ser inocentes. Porén, non se aportou nengunha proba da sua inocéncia. Os membros das comisións de "reabilitación" -cuxos materiais foron publicados durante os últimos 15 anos- estiveron moi preocupados por este asunto.

Esforcei-me, durante os últimos anos, por reunir e estudar todo o material dos arquivos soviéticos anteriormente secretos que foi publicado e que se refire a estes Xuízos. Publicou-se só unha pequena parte do que sabemos que continua a existir. De todos xeitos, os arquivos coñecidos permiten -ou mellor, esixen- o total replantexamento da história soviéitca.

Leon Trotsky foi un conspirador procesado in absentia en cada un dos tres Xuízos de Moscova. Moitos dos acusados afirmaron que Trotsky colaboraba cos fascistas alemáns e xaponeses. Esta era unha acusación que moitos encontraron entón difícilmente críbel, e que Trotsky rexeitou con indignación.

Moitos consideran estas acusacións -contra os acusados nos Xuízos de Moscova e contra Trotsky- tan vergonzosas que as mesmas case nunca se toman en sério actualmente. É máis, ninguén –polo que sei eu- se molestou en buscar os documentos dos antigos arquivos soviéticos para ver o que neles hai. Eu si que o fixen e, xa que logo, quixera apontar algunhas cousas sobre estes.

O que domina a discusión sobre a culpa ou a inocéncia dos acusados nos Xuízos de Moscova é a absoluta inexisténcia de obxectividade, e incluso do máis mínimo intento de ser obxectivo. A argumentación baseada no insulto, a invención e o rexeitamento irado, ou simplesmente a asunción do que debe demostrar-se, caracteriza esta discusión a todos os níveis.

O anterior é un grande problema e un perigo grave para aqueles de nós ubicamos na tradición marxista. Pensar dese xeito elimina calquer posibilidade de que unha persoa sexa capaz de descobrir a verdade.

Marx e Engels escreberon que o proletariado “non ten nada que perder, agás as suas cadeas”. Interpreto que isto implica que os que estamos do lado da clase obreira non deberiamos temer buscar a verdade e aprender dela, independentemente de canto poida golpear esta verdade as nosas “preciosas” ideas preconcebidas.

Marx tamén escrebeu que deberiamos “duvidar de todo”. Se isto no significa “cuestionar as nosas próprias ideas preconcebidas”, entón non significa nada.

Unha parte esencial da obxectividade consiste en reunir todas as probas, estudá-las coidadosamente, e despois comprobar que hipótese é apoiada pola preponderáncia das probas. Se novas evidéncias ven á luz, teremos que preparar-nos para trocar as nosas conclusión, se fose necesário, co fin de ter en conta estas evidéncias.

A cuestión da suposta colaboración de Trotsky cos alemáns e xaponeses é tan boa como calquer outra consideración e, xa que logo, quixera falar un pouco da mesma.

Non é obxectivo declarar a idea como “absurda” desde un princípio. Iso non difire de declará-la como “certa” desde o princípio. O que temos que facer é considerar as probas. Nengunha persoa obxectiva rexeitaria as transcricións dos Xuízos. As confesións dos presuntos conspiradores son probas que teñen que ser refutadas ou corroboradas pola análise ou por probas adicionais.

Pode estar alén da capacidade da maioria dos estudosos e investigadores achegar-se a esta cuestión de maneira séria. Pero non estaba alén da capacidade de Trotsky facé-lo así. Trotsky foi quen de conspirar ou non cos alemáns e/ou os xaponeses. Pero Trotsky era un home moi intelixente.

Trotsky non cualificou as acusacións contra el como “absurdas”, “tolas”, etc. Sabia que, se facia iso, moitas persoas obxectivas non só non acreditarian nel, senón que perderian o respeito cara a el, perguntando-se por que non se estaba tomando os Xuízos en sério. Por iso impulsou a “Comisión Dewey”, onde testificou el mesmo, solicitou aos seus seguidores que testificaran, obtivo testemuños do estranxeiro, etc.

É dicer, as transcricións, probas e testemuños, tanto da Comisión Dewey como dos Xuízos de Moscova, deben ser tidos en conta e estudados na sua totalidade.

E até a fin da URSS así estiveron as cousas, sen que houbese a man probas adicionais. Krushev, os “kruschevistas” como Roy Medvedev, Gorbachov e os “reabilitadores” nunca proporcionaron proba algunha verbo da cuestión de Trotsky e os alemáns/xaponeses.

Mais agora, desde a fin da URSS, contamos con máis probas dos antigos arquivos soviéticos. Non tantas como quixeramos. Os historiadores nunca están satisfeitos e sempre queren máis e máis probas! Porén, non podemos dicer que temos poucas probas; e todas elas apoian a acusación de que Trotsky, de feito, conspirou cos alemáns e os xaponeses.

Durante o pasado ano investiguei e bocexei un artigo no que tentei reunir todas estas probas. Non está ainda lista para a sua publicación. Mais xa podo dicer duas cousas, xa non que non hai nada secreto neste asunto:

- Unha amplisima cantidade de NOVAS probas apontan a que Trotsky colaborou, de feito, cos alemáns e cos xaponeses.
- Non existe nengunha “pistola fumegante”. Neste asunto hai que ter en conta probas circunstanciais as que actualmente podemos aceder os investigadores. Se nun futuro aparecen novas probas, entón un especialista obxectivo estará preparado para trocar as suas conclusións, e incluso poderá mudar as suas conclusións totalmente.

Se este fora un asunto do que ninguén se preocupara ou non exisitran ideas preconcebidas sobre el –algo que pudera ser examinado con, digamos, a mesma distáncia que os xuris supostamente teñen, e a miudo teñen de feito, respeito a un caso sobre o que estexan obrigados a decidir, sinxelamente non existiria nengunha controvérsia. Trotsky seria considerado “culpábel”, porque as probas van “alén da dúvida razoábel”. Non máis alá de calquer dúvida concebíbel, desde logo; non é algo “seguro” –mais, cantas cuestións na história son “seguras”? De todos os xeitos, as probas que temos contra Trotsky exceden enormemente calquer proba da sua inocéncia, e certamente superan en moito as suas próprias negacións.

Mentres realizaba esta investigación, tiven que mudar as miñas próprias ideas. Duvidei –é dicer, cunha mente aberta- sobre todo este asunto. Que me impedia dicer: “Stalin, ou Ezhov, tenderon unha trampa a Trotsky”? Nada! Así que tamén estaba preparado para atopar-me con isto. Pero, pola contra, atopei xustamente o contrário; o mesmo que encontraria calquer estudoso obxectivo que analisara as probas que temos agora. (3)

Por certo, fixen outro tanto con Bujarin. É un dogma do anticomunismo, xa sexa liberal, conservador, ruso, ocidental, etc., que Nikolai Bujarin, quen confesou e foi condenado nos Xuízos de Moscova de 1938, era “inocente”. Rubashov, o heroi de “Cero e o Infinito” de Arthur Koestler, que confesou que abandonara a “lealdade ao Partido”, estaba baseado en Bujarin. Porén, a enorme cantidade de probas que agora temos aponta a que Bujarin foi culpábel precisamente do que el mesmo confesou, tanto antes como durante o seu Xuízo. Dicer isto é simplesmente tabú. Pero as cousas son así.

Todo isto –as probas e un estudo obxectivo das mesmas- van mudar o ponto de vista de alguén? Duas cousas:

- “Mudar o ponto de vista” non me interesa. O traballo do investigador é científico. Reunir probas; estudá-las con detimento; extrair as conclusións. Ser obxectivo. Atender ás probas e a lóxica, e “deixan que a mazá caia onde debe cair”. “Di a verdade e corre!” (título da autobiografia do grande xornalista George Seldes).
- Moitas persoas son capaces de ser obxectivas. Moitas veces falo con moita xente xoven que ve os horrores do capitalismo. Eles queren cambiar o mundo –e moi ben por eles! Comprenden que a herdanza do movimento comunista ten que ser estudada, pero estudada críticamente. Eles queren ser obxectivos porque ven –con maior claridade que moitos da miña xerazón- que a obxectividade, a verdade, é o único camiño adiante para a clase obreira. Concordo con isto.

Pero hai persoas que simplesmente non son quen de cuestionar-se os seus próprios prexuízos tanto tempo arraigados. A xente que defende unha determinada causa –o trotskismo, o anticomunismo, o capitalismo, o anarquismo, a socialdemocrácia- considera moitas veces que esa causa ten máis importáncia que a obxectividade. E non van mudar de opinión simplesmente porque a evidéncia diga que deberian facé-lo. Estas persoas non me interesan.

Como mariñeiros do medievo cuxos mapas eran máis imaxinários que baseados en feitos auténticos, fomos enganados polas histórias canónicas da URSS, que son na sua maioria falsas. O proceso de achar a verdade do primeiro experimento socialista do mundo apenas comezou. Coido que isto ten unha importáncia imensa para a história do movimento comunista, para o futuro do proxecto marxista, e para o futuro da sociedade humana.

Notas:

1. Recomendo ao leitor interesado a lista dos traballos de investigación sobre a Unión Soviética durante a era de Stalin engadida a este ensaio.
2. Segundo unha comisión da era Krushev, os sinais sobre un papel coas confesións de Tukhachevsky son de sangue. Ainda que isto fose certo, e incluso se fose o sangue de Tukhachevsky –o que non está demostrado- unha ollada ás mesas amosa que non son “pegadas dixitais”. Non existe nengunha proba de que Tukhachevsky fose “golpeado” nen de que recebera abusos físicos de calquer tipo. As manchas poden ser vistas en http://images.izvestia.ru/lenta/35492.jpg
3. Estou preparando os estudos de probas nos casos de Trotsky e de Nikolai Bujarin e, cun colega ruso, unha edición da Confesión –antes inédita e agora xa disponíbel- de Bukharin do 2 de xuño de 1937.

Bibliografia:

Chase, William. Enemies Within the Gates? The Comintern and Stalinist Repression, 1934-1939. New Haven and London: Yale University Press, 2001. En http://www.yale.edu/annals/Chase/intro.htm

Coplon, Jeff. "Rewriting History: How Ukrainian Nationalists Imposed Their Doctored History on our High-School Students." Capital Region Magazine (Albany, NY), Marzo 1988. En http://chss.montclair.edu/english/furr/essays/coplonrewriting88.pdf

Coplon, Jeff. "In Search of a Soviet Holocaust: A 55-Year-Old Famine Feeds the Right." Village Voice, 12 de xaneiro de 1988. En http://chss.montclair.edu/english/furr/vv.html

Furr, Grover. "Stalin and the Struggle for Democratic Reform," Cultural Logic 2005. En http://eserver.org/clogic/2005/2005.html

Furr, Grover. "Anatomy of a Fraudulent Scholarly Work: Ronald Radosh's Spain Betrayed." (Revsión de Ronald Radosh, Mary Radosh Habeck, and Grigory Sevostianov, eds., Spain Betrayed: The Soviet Union in the Spanish Civil War. Annals of Communism series. Yale University Press, 2001). Cultural Logic 2004. En http://eserver.org/clogic/2003/furr.html

Furr, Grover. "Fraudulent Anti-Communist Scholarship From A 'Respectable' Conservative Source: Prof. Paul Johnson." En http://chss.montclair.edu/english/furr/pol/pauljohnsonfraud.html

Furr, Grover. "New Light On Old Stories About Marshal Tukhachevskii: Some Documents Reconsidered." Russian History / Histoire Russe 13, Nos 2-3 (Verán 1986), 293-308. En http://chss.montclair.edu/english/furr/tukhpdf.pdf

Furr, Grover. "Not 'rescue Stalin,' but rescue the truth and the future." (Abril, 1996). En http://tinyurl.com/dszx2

Furr, Grover. Review of Robert W. Thurston, Life and Terror in Stalin's Russia, 1934-1941. (London and New Haven: Yale University Press, 1996). Cultural Logic 1998. En http://eserver.org/clogic/1-2/furr.html

Getty, J. Arch. Origins of the Great Purges: The Soviet Communist Party Reconsidered, 1933-1938. Cambridge and New York: Cambridge University Press, 1985.

Getty, J. Arch, and Oleg V. Naumov. The Road to Terror: Stalin and the Self-Destruction of the Bolsheviks, 1932-1939. New Haven and London: Yale University Press, 1939.

Mecklenburg, Jens und Wolfgang Wippermann (Hrsg.): "Roter Holocaust"? Kritik des Schwarzbuch des Kommunismus. Hamburg: Konkret Literatur Verlag, 1999.

Perrault, Gilles. "Les falsifications d'un 'livre noir.'" (crítica de O Livro Negro do Comunismo). Le Monde Diplomatique. Decembro de 1997. http://www.monde-diplomatique.fr/1997/12/PERRAULT/9660.html

Thurston, Robert W. "Fear and Belief in the USSR's 'Great Terror': Response to Arrest, 1935-1939." Slavic Review 45 (1986), 213-234. Con acceso JSTOR, en http://tinyurl.com/d3qzf

Thurston, Robert W. "On Desk-Bound Parochialism, Commonsense Perspectives, and Lousy Evidence: A Reply to Robert Conquest." Slavic Review 45 (1986), 238-244. Con acceso JSTOR, en http://tinyurl.com/blurz

Thurston, Robert W. "Humor and Terror in the USSR, 1935-1941." Journal of Social History 24, 3 (Primavera 1991), 541-562. Con acceso Ebsco Academic Search Premier, en http://tinyurl.com/a8e83

Thurston, Robert W. "The Soviet Family during the Great Terror, 1935-1941." Soviet Studies 43 (1991), 553-574. Con acceso JSTOR en http://tinyurl.com/bgmqw

Thurston, Robert W. Life and Terror in Stalin's Russia, 1934-1941. New Haven and London: Yale University Press, 1996.

Thurston, Robert W., and Bernd Bonwetsch, eds. The People's War: Responses to World War II in the Soviet Union. Urbana and Chicago: University of Illinois Press, 2000.

Wippermann, Wolfgang. »Die Singularität des Holocaust geleugnet«. Philtrat Nr 26, Xaneiro-Fevreiro de 1999.
En http://www.uni-koeln.de/phil-fak/philtrat/26/2613a.htm

Serie "Revisión de Stalin" (1990). En http://tinyurl.com/8gwra

"The Hoax of the 'Man-Made Ukraine Famine' of 1932-33". En http://tinyurl.com/anvxt

Etiquetas: Partidos Comunistas/Marxismo/Historia do Socialismo