Miguel Terry Valdespino
El Habanero

Nunha inesquecíbel pasaxe da novela El recurso del método, do célebre escritor cubano Alejo Carpentier, ten lugar unha requisa e confiscación dos chamados “libros roxos”, é dicir, aquelas obras encamiñadas a promover a subversión comunista entre a clase obreira e a poboación en xeral, segundo a anquilosada crenza dos burgueses no poder. No medio dun grande absurdo, a policía comeza a tomar por asalto calquera lugar onde se amoreen os malditos libros “roxos” e procede a retirar tanto nivel “subversivo” como O cabaleiro das rosa vermella, O vermello e o negro, O cabaleiro da case vermella, O lirio vermello, A letra vermella... No medio deste absurdo, un dos comerciantes berra enfurecido: «Leven tamén Carapuchiña vermella!»

Co ánimo de facer críbel a historia, Carpentier puxo en boca do comerciante o texto anterior. Mais o certo é que aqueles perseguidores de “libros roxos” nos tempos de Gerardo Machado, confiscaran até Carapuchiña vermella, por considerala unha obra perniciosa. Horror de horrores!

Conto esta anécdota, un tanto hilarante, a raíz dun feito, para nada brillante, sen un chisco de humor, acontecido hai xa 55 anos, o 19 de xuño de 1953: a execución na cadeira eléctrica dun home e unha muller inocentes: Ether e Julius Rosenberg, coñecidos mundialmente como o matrimonio Rosenberg, unha historia onde o amor e a integridade toparon cunha maquinaria de morte e difamación endexamais coñecida, nin sequera nos tempos do fascismo hitleriano.

Ao rematar a Segunda Guerra Mundial cunha vitoria esmagadora da xa extinta Unión Soviética, potencias como os Estados Unidos e Inglaterra sentiron que era o momento de enviar ao planeta unha mensaxe que, dalgún xeito, puxera fin á política de fraternidade que imperou entre ambos os dous lados durante a guerra a morte contra as hordas fascistas.

Winston Churchill sería o encargado, nun discurso en Fulton, de deixar ben claro o asunto e definir á URSS como unha cortiña de ferro, detrás da cal ficarían escravizados todos os países e cidadáns do centro e oriente europeo... e outros novos países socialistas, se non se lle puña coto a tan horripilante poder. O por aquela presidente norteamericano, Harry Truman, lanzaría a súa famosa Doutrina Monroe, unha batalla sen piedade contra calquera persoa, non xa de aberta tendencia comunista, senón de calquera tendencia progresista.

Cunha maquinaria propagandística arrepiante, os vellos ataques, nados baixo o temor a un posíbel avance internacional da Revolución de Outubro (aínda que seguramente desde antes), fixéronse máis demoledores, e verbas como guerra fría (ás veces ben quentes en países como Vietnam), anticomunismo, antisovietismo, carreira armamentista... foron prato común na mesa do cidadán norteamericano, espantado de que algún día chegaran vitoriosos á súa nación os demos de Moscova, dispostos a socializarlle a esposa, converter en carne de lata aos seus fillos ou reducir a súa igrexa a cinsas.

Para maior desasosego dos norteamericanos, un bo día espertaron coa nova de que a URSS xa contaba con armamento nuclear, un espanto que os Estados Unidos puxera a proba contra a vida de centos de milleiros de xaponeses en Hiroshima e Nagasaki, cando xa era completamente innecesario, xa que o mando militarista perdera a guerra do xeito máis humillante.

Coma un martelo na cabeza debeulle caer aquela nova sobre a paridade militar que obtivera a Unión Soviética a partir de 1949. Era preciso entón axustar parafusos e porcas. Que ninguén crera que podía xogar coa democracia norteamericana! A venda do segredo á URSS por parte duns espías e traidores semellou o mellor pretexto, e un xeito de enviar outra vola unha nova mensaxe a todos os que aspiraban a cuestionarse o stablishment norteamericano.

Dabondo coñecidas foron as persecucións a obreiros, sindicalistas e actores, directores e guionistas da industria cinematográfica, acabando moitos deles literalmente na rúa ou na prisión, como o novelista Albert Maltz ou o guionista Dalton Trumbo, dous dos chamados Dez de Hollywood.

O Comité de Actividades Antinorteamericanas faría historia, convocando a covardía de centos de informantes e vasalos, entre eles o ben coñecido Ronald Reagan e outros como Humphrey Bogart, Cecil B. De Mille, Adolf Menjou, Elia Kazan e o guionista Martin Berkeley, quen chegou a denunciar a máis de 150 comunistas de Hollywood.

No medio desta histeria, era preciso propinar un golpe mortal ás forzas más sas da nación, e o matrimonio Rosenberg eran parte desa transparencia. Ethel sufrira cárcere por defender os dereitos da clase traballadora e Julius fora combatente internacionalista durante a Guerra Civil. Tiñan todas as características para ser implicados na vinganza que tramaba o goberno norteamericano.

A propósito do caso Klaus Fuchs (un científico inglés que aportou información aos servizos secretos soviéticos), os fíos foron levando até o nome de David Greenglas, irmán de Ethel, quen a cambio dunha sentenza moderada, confesou o seu vínculo con Ethel e Julius nunha rede de espionaxe a prol da URSS.

Por moito que a defensa do matrimonio presentou probas contundentes e derrubou castelos, calumnias e probas falsas, os políticos, a xustiza e o presidente Eisenhower puxeron ouvidos de mercador ante a verdade e terminaron executando aos dous o 19 de xuño de 1953, no medio do máis desapiadado terror.

Ethel, a quen lle prometeran salvar a vida se confesaba contra o seu esposo, escribiu estas verbas de denuncia e amor: «Só necesito asirme á corda que tan educadamente me arroxaron e deixar que se afogue sen sequera ollar para el. Que diabólico!»

De feito, foi diabólico. Todo. E alén da cadeira e do cárcere onde lles arrincaron a vida. Que a humanidade non o esqueza. Os fascistas norteamericanos de onte aseméllanse demasiado aos fascistas norteamericanos de hoxe.

Ler máis