Nadezhda Krupskaia

Lenin pertenceu á xeración que creceu baixo a influencia de Písarev, Shedrine, Nekrásov, Kobrolúbov e Chernishevski (1); baixo a influencia da poesía revolucionaria da década de 1860. Os poetas de Iskra (2) burlábanse agresivamente das supervivencias da escravitude, combatían a corrupción, o servilismo, a adulación, a hipocrisía, o espírito pequenoburgués e a burocracia. Os escritores da década de 1860 aprenderan a demostrar os esquemas da vida, a mostrar a supervivencia do pasado, as secuelas da escravitude. Desde moi novo Lenin aprendeu a odiar o espírito pequenoburgués, os mexericas, os pasatempos triviais, a vida familiar “á marxe dos intereses sociais”, a transformación da muller en obxecto de diversión, de simple entretemento ou, entón, de escrava. Desprezaba a vida hipócrita e o conformismo. Gustaba moito especialmente do conto de Chernishevski Que facer?, así como da sátira mordaz de Schedrine, das creacións dos poetas de Iskra, dos cales coñecía de memoria moitos versos; gustaba tamén de Nekrásov. Viviu moitos anos emigrado na Alemaña, na Suíza, en Inglaterra, en Francia. Frecuentaba as reunións obreiras, estudaba con atención a vida dos obreiros, observábaos nas súas casas, no seu descanso, no café, durante os paseos... No estranxeiro vivíamos con poucos cartos, en habitacións que alugábamos por prezos módicos e onde habitaba toda clase de xente; comíamos en distintas pensións e restaurantes baratos. En París, Ilich gustaba moito de ir a cafés, escoitar os cantores que entoaban estrofas nas que criticaban con grande mordacidade a democracia burguesa e os costumes. Tiña unha especial predilección polas cancións de Montehus. Este fillo dun comunard compuña versos sobre a vida dos suburbios. Unha tarde, Ilich púxose a conversar con el e a conversa durou até despois da media noite; falaron da revolución, do movemento obreiro, das novas medidas e dos novos costumes que o socialismo crearía.

Vladimir Ilich vinculou sempre estreitamente os problemas morais aos da concepción do mundo...

Cando interveu no III Congreso das Mocidades Comunistas, explicou con exemplos simples, concretos, en que consistía esa moral. Afirmou que as virtudes difundidas nas épocas da escravitude ou da dominación burguesa eran puras mentiras, enganos que só tiñan como finalidade entorpecer o espírito dos obreiros e dos campesiños para o beneficio dos latifundistas e dos capitalistas, e que a moral comunista era produto dos intereses de clase do proletariado. Que a moral comunista debería orientarse, primeiro, á elevación da sociedade humana, para liberala do traballo explotador. A moral comunista ten por base a loita polo reforzo e conquista do comunismo. Demostrou a importancia e a necesidade da cohesión, do dominio do si propio, do traballo incesante para a consolidación do novo réxime social, da disciplina consciente, da mutua solidariedade que permite levar a bo termo as tarefas fixadas. Dicía á mocidade que era posíbel consagrar todo o traballo, todas as forzas á causa común.

A través do exemplo da súa vida, Lenin amosou o xeito de proceder. El non podía nin sabía vivir doutra maneira. Non era un asceta, gustaba de patinar, de andar en bicicleta, escalar montañas, cazar; amaba a música, amaba a vida na súa múltipla beleza, amaba aos camaradas, aos homes. Todos saben da súa simplicidade, do seu riso alegre e contaxioso. Mais todo iso foi subordinado á loita por unha vida luminosa, cultivada, alegre para todos. A súa maior alegría foron sempre os éxitos desa loita. A súa personalidade fundíase, sen esforzo algún, coa súa actividade social...