Os Indiferentes Antonio Gramsci
1ª Edición: La Città Futura, 11 de Febreiro de 1917
Odio os indiferentes. Como Friederich Hebbel, penso que “vivir significa tomar partido”. Non poden existir os apenas homes, estraños á cidade. Quen verdadeiramente vive non pode deixar de ser cidadán e partidario. Indiferenza é abulia, parasitismo, covardía, non é vida. Por iso odio os indiferentes.
A indiferenza é o peso morto da historia. É a bala de chumbo para o innovador, é a materia inerte en que se afogan decote os entusiasmos máis esplendorosos, é o foso que arrodea a vella cidade e a defende mellor do que as máis sólidas murallas, mellor do que o peito dos seus guerreiros, porque engole nos seus remuíños de lama os asaltantes, extermínaos, desaléntaos e, por veces, lévaos a desistir da xesta heroica.
A indiferenza actúa poderosamente na historia. Actúa pasivamente, máis actúa. É a fatalidade; é aquilo con que non se pode contar; é aquilo que confunde os programas, que destrúe os plans mesmo os mellor construídos; é a materia bruta que se rebela contra a intelixencia sufocándoa. O que acontece, o que se abate sobre todos, o posíbel ben que un acto heroico (de valor universal) pode xerar, non se debe tanto á iniciativa dos poucos que actúan como á indiferenza, ao absentismo dos outros que son moitos. O que acontece, non acontece tanto porque algún queren que aconteza como porque a masa dos homes abdica da súa vontade, deixa facer, deixa atar os nós que, despois, só a espada pode desfacer, deixa promulgar leis que despois só a revolta anulará, deixa subir ao poder homes que, despois, só unha sublevación poderá derrubar. A fatalidade, que semella dominar a historia, non é máis do que a aparencia ilusoria desta indiferenza, deste absentismo. Hai feitos que madurecen na sombra, porque poucas mans, sen ninguén a vixialas, tecen e atea da vida colectiva, e a masa non sabe, porque non se preocupa con iso. Os destinos dunha época son manipulados de acordo con visións limitadas e con fins inmediatos, de acordo con ambicións e paixóns persoais de pequenos grupos activos, e a masas dos homes non se preocupa con iso. Mais os feitos que madurecen chegan á superficie; o tecido feito na sombra chega á súa fin, e daquela semella que é a fatalidade que arrastra todo e todos, semella que a historia non é máis do que un xigantesco fenómeno natural, unha erupción, un terremoto, de que todos son vítimas, o que quixo e o que non quixo, quen sabía e quen non sabía, quen foi ativo e quen foi indiferente. Estes entón anóxanse, queren librarse das consecuencias, queren que se vexa que non deron o seu aval, que non son responsábeis. Algún choromican piadosamente, outros blasfeman obscenamente, mais ningún ou poucos fan esta pregunta: se eu tivese cumprido o meu deber, se tivese procurado facer valer a miña vontade, o meu parecer, tería sucedido o que sucedeu? Mais ningún ou poucos atribúen á súa indiferenza, ao seu escepticismo, ao feito de non ter dado o seu brazo e a súa actividade a aqueles grupos de cidadáns que, precisamente para evitaren ese mal, combatían co propósito de procurar o ben que pretendían.
A maior parte deles, porén, perante feitos consumados prefire falar de derrotas ideais, de programas definitivamente esboroados e doutras brincadeiras semellantes. Recomezan así a falta de calquera responsabilidade. E non por non veren claramente as cousas e, por veces, por non seren quen de ver excelentes solucións para os problemas máis urxentes, ou para aqueles que, embora requirindo unha ampla preparación e tempo, son aínda igualmente urxentes. Mais esas solucións son preciosamente infecundas; mais esa contribución á vida colecta non é animada por calquera luz moral; é produto da curiosidade intelectual, non do punxente sentido dunha responsabilidade histórica que quere que todos sexan activos na vida, que non admite agnosticismos e indiferenzas de ningún xéreno.
Odio os indiferentes tamén, porque me provocan tedio os seus laios de eternos inocentes. Pido contas a todos eles pola maneira en que cumpriron a tarefa que a vida lles impuxo e impón decotío, do que fixeron e, sobre todo, do que farán. E sinto que pode ser inexorábel, que non debo desperdiciar a miña compaixón, que non podo repartir con eles as miñas bagoas. Son militante, estou vivo, sinto nas consciencias virís dos que están comigo pulsar a actividade da cidade futura que estamos a construír. Nesa cidade, a cadea social non pesará sobre un número reducido, calquera cousa que aconteza nela non será debida ao azar, á fatalidade, senón a intelixencia dos cidadáns. Ninguén estará na xanela a ollar como un pequeno grupo se sacrifica, a se inmolaren no sacrificio. E non haberá quen estea na xanela agochado, e que pretenda gozar do pouco ben que a actividade dun pequeno grupo tenta realizar e afogue a súa desilusión vituperando o sacrificado, porque non conseguiu o seu intento.
Vivo, son militante. Por iso odio quen non toma partido, odio os indiferentes.
|
Este texto explica como pode ser que un tipo que vai cazar elefantes cos cartos de todos pode ser xefe dun Estado.